سید احمد رشتی (فرزند سید کاظم رشتی اعلی الله مقامه) پس از پدر بزرگوارش با حاج محمد کریم کرمانی اعلی الله مقامه آشنا شده و اگرچه از راه دور محبت خود را به ایشان اظهار می دارد.
وی “الفیه ابن مالک” را انتخاب کرده و به هر مصراعی مصراعی اضافه نموده و در مدح حاج محمد کریم کرمانی قصیده ای عجیب انشاء نموده است.
حاج محمد کریم کرمانی نیز در جواب وی به همین روش قصیده نگاشته اند.
متن کامل این دو قصیده را همراه با مطابقه با صفحات “الفیه” و همچنین نسخه بدل ها در ادامه مطلب ملاحظه فرمایید.
کسانی که ذوق ادبی دارند از ترجمه ی این دو قصیده کوتاهی نفرمایند!
بسم الله الرحمن الرحیم
مما قاله العالم العلامة السعید الشهید المظلوم السید احمد الرشتی اعلی الله مقامه قدّمها لساحة سیده و مولاه علامة الکون و الزمان الحاج محمد کریم اعلی الله مقامه ارجوزة محقرة و علی الفیة بن مالک مصدرة فی سنة ۱۲۸۱. قال:
رقم البيت |
| صفحة الفیة |
۱ | یا قاصداً کرمانَ قِف و خبرا[۱] *** عَن الذی خَبَرُه قد اُضمِرا | ۱۸ |
۲ | وَ دَع جمیعَ الناس الا هوَ لا[۲] *** تَمرُر بهم الا الفتی الا العُلی | ۴۰ |
۳ | و الثَم[۳] ثری اعتابِ مولای و لا *** تعدِل بذا فهو یُضاهی المَثَلا | ۶۱ |
۴ | و اخفِض[۴] لَدیه بسکونٍ مُذعنا *** و الاصل فی المبنیّ ان یُسَکّنا | ۴ |
۵ | ذا[۵] الیه العلمُ القی المِقودا[۶] *** و لا یلی الا اختیاراً ابداً | ۸ |
۶ | یجذِبُ مَغناطیسه اهلَ الاَمَل *** بالجَرَّ و التّنوین و الندال و ال | ۳ |
۷ | عن کاظِم الغیظ حدیثاً اسندا *** کما لَنا الا اتّباعُ احمدا | ۱۸ |
۸ | بحرا هُدیً سالا بلا توانی *** کابنینِ و ابنتینِ یجریانِ | ۶ |
۹ | فذاک دینُ احمدٍ قد اسّسا *** فهو به فی کُلّ حکمٍ ذوُ اِتّسا | ۲۸ |
۱۰ | سِلسِلةٌ اَکرمَ بها من سِلسِلة *** علی ضمیرٍ لائقٍ مُشتَمِلَة | ۱۳ |
۱۱ | افعالُهُ تقضی بحکم[۷] الربط *** و تقتَضی رِضاً بغیر سُخطٍ | ۲ |
۱۲ | موصولةٌ لی المَعالی صاعدة *** و الخَبَرُ الجزءُ المُتِمُّ الفائدة | ۱۶ |
۱۳ | بَراعةٌ[۸] ینطقُ بالذی رَقَم *** تبیینی الحقَّ منوطٌ[۹] بِالحِکَم | ۱۸ |
۱۴ | حُرُوفُه تبلوا[۱۰] بِآیات الکَلِم *** کلامُنا لفظٌ مفیدٌ کَاستَقِم | ۳ |
۱۵ | فی کل حرفٍ مِنه منطوٍ[۱۱] حُکمٌ *** و کلمةٌ بها کلامٌ قد یُؤَمّ | ۳ |
۱۶ | یُعطی الذی یُعطیه[۱۲] مِن اِنعام *** ما یستحقّ[۱۳] دُونَ الاِستفهام | ۲۶ |
۱۷ | یرغَب فی الخَیرِ یُجانِب الزَّلَل *** و رَغبةٌ فی الخَیرِ خیرٌ و عَمَل | ۱۷ |
۱۸ | اَزِمَّة الکَلامِ تنحُو فضلَه *** حاویةً معنی الذی صیغَت[۱۴] لَهُ | ۱۶ |
۱۹ | اَعنی مُطاع کلّ ذِی شُعُوری[۱۵] *** فما لِذی غَیبَةٍ اَو حضوری | ۸ |
۲۰ | کریم و الایمان قد ترکَّبا *** ترکیبَ مزجی کمعدی(ظ) کربا[۱۶] | ۸۲ |
۲۱ | لازالُ ملحوظاً بعین المصطفی *** و آلِه المستکملینَ الشرفا | ۲ |
۲۲ | وَ لَم یَزَل عَدُوّهُ فی الاَمَل *** مُرَوَّعِ القَلبِ قَلیلِ الحِیَل | ۴۸ |
۲۳ | وَ اِن تَسَل عَن مُهجَتی وَ حالی *** مُصاحِبی التضعیفِ و الاِعلالِ[۱۷] | ۹۸ |
۲۴ | و ها اَنَا باَحسن المَسالِک *** احمدُ ربّی اللهَ خیرَ مالک | ۲ |
۲۵ | امنیِ النفس بقُرب مُفرِج *** مکرّراً کقولک اَدرِج اَدرِج | ۶۵ |
۲۶ | انی لِباب السیّد اتصالاً *** اختار غیری اِختارَ الانفصالا | ۹ |
۲۷ | مُقدّمُ الاَخَصّ فی اتّصال[۱۸] *** و قَدِّمَن ما شئتَ فی انفصال | ۱۰ |
۲۸ | اذ هو باب قطّ ما تهوی الغلق[۱۹] *** فافتَح و قلّ مَن بکسرهِ نطَق | ۶ |
۲۹ | علیهِ اهلُ العلم حقاً وافدةٌ *** کاللهُ بَرّ وَ الاَیادِی شاهدة | ۱۶ |
۳۰ | اِذ لم اَجِد لَنا سِواه مُنقذا[۲۰] *** لقد سَما عَلَی العِدا مُستَحوِذا | ۲۴ |
۳۱ | وَ شرح حالی لم اطق ان اَصِفَه *** حقیقة الحال[۲۱] به مُنکشفَة | ۶۶ |
۳۲ | عریضة ارسلتُها محقرة *** مفردة جائتکَ او مُکرّرة | ۲۵ |
۳۳ | فَاَسقِطِ العَیب بِغَضّ للبَصَر *** اذ المُراد مَعَ سقوطه ظهَر | ۲۶ |
۳۴ | وَ دُم طویل البال طولَ الاعصَر *** کذا و طبتَ النّفسَ یا قیس السّرِی | ۱۵ |
۳۵ | و لم تَزَل مُبَجّلاً[۲۲] تبجیلاً *** مُستوجباً[۲۳] ثنائیَ الجَمیلا | ۳ |
۳۶ | مؤیداً مؤبداً مسدّداً *** ما ناطقٌ اَرادَهُ مُعتمداً | ۲۴ |
۳۷ | الراجی عفوَ ربّه الغَنیّ *** احمدُ بن کاظم الحُسَینی | – |
تمت. و الجواب یلیها من خلف
مما قاله جواباً له الکامل الربانی الحاج محمد کریم بن ابراهیم اعلی الله مقامه
رقم البیت |
| صفحة ألفیة |
۱ | ابهی سلامی فی شَذاهُ[۲۴] العَنبر *** مِمّا به عنه مُبیناً یُخبَر | ۱۸ |
۲ | یَشُمّ مِنهُ الرُوحُ مِسکاً ادفَرا[۲۵] *** حتماً موافقاً[۲۶] لِما قد اُظهرا | ۳۲ |
۳ | تلزمَه تحیة اِذ یَجتَلی *** و حُکمُها فی القَصد حُکمُ الاول | ۴۱ |
۴ | کذاک اکرامٌ وَ ما لَه جَری *** او واقعٌ موقعَ ما قد ذُکرا | ۸ |
۵ | یهدی اِلی ذی حَسَب فی الانتمی[۲۷] [۲۸] *** کالمُصطفی و المُرتضی مَکارما | ۷ |
۶ | نجل العُلا و المجدِ و المَفاخر *** کَالطاهر القلب جَمیل الظاهر | ۵۸ |
۷ | مِن نَسل کاظم و نسلِ احمدا *** مَعَ ضَمیرٍ طابقَ المُؤکّدا | ۶۴ |
۸ | من بِأبیهِ فیِ العَلاقةِ اقتَدا[۲۹] *** و لا یلی الا اختیاراً ابداً | ۸ |
۹ | و من یُشابه اَبَه فَما[۳۰] ظَلَم *** کَعَلَم الاَشخاص لَفظاً و هوَ عَمّ | ۱۱ |
۱۰ | فهوَ مطابقٌ لَها و ذا اَتَمّ *** تبیینی الحَقّ مَنوطٌ [۳۱] بالحِکَم | ۱۸ |
۱۱ | فی هذه الدنیا له و الآخرة *** و اللهُ یَقضی بهِبات وافرة | ۳ |
۱۲ | کما اَصارَ نفسَه مُجَلّلة[۳۲] *** علی ضمیر لائقٍ مُشتمِلة | ۱۳ |
۱۳ | فهُو [۳۳] بما فضَّله تفضیلا *** مستوجبٌ ثنائی الجَمیلا | ۳ |
۱۴ | و بعدَ ذاک یا ضیاء البَصَرِ *** کذا و طِبتَ النفسَ یا قیسُ السّری | ۱۵ |
۱۵ | و مَن له فی نَسَب حیثُ بَدا *** ما للنّدا یَصلَح نحوُ احمدا | ۷۶ |
۱۶ | کتابُک الکریم جاءَ مُخبرا *** عن الذی خَبَرُهُ قد اُضمرا | ۱۸ |
۱۷ | و قد اخذنا فاتحاً نقرؤها *** قارَبَها[۳۴] کَنِعمَ عُقبی الکُرَما | ۶۰ |
۱۸ | فقَد[۳۵] وجدنا کلّما به رَقَم *** کلامُنا لفظٌ مفیدٌ کاستَقم | ۳ |
۱۹ | و قد اقرّ عینَنا[۳۶] حیثُ جَلا *** لِلَمح ما قد کان عنهُ نقلا | ۱۵ |
۲۰ | اعنی رُفوهَ البال عنکم قد ظَهَر *** نحوُ سعیدٌ مستَقِرّاً فی هَجَر | ۴۳ |
۲۱ | کذا اصبح الحال[۳۷] منکم اسفرا *** مِن کلّ مَا التعریف فیه اثّرا | ۸۳ |
۲۲ | مُعتدلاً اَکرَمَ به مِن مُبلج *** مُکرراً کقولک ادرِج اَدرِج | ۶۵ |
۲۳ | و بعدُ عنّا ان تَسَل مُستفهماً *** و جُملة الحال سِوی ما قُدّما | ۴۴ |
۲۴ | فالحمدُ لله کما به اقسَمَن[۳۸] *** و مِن دونِ لیتَ و لعلّ و کأنّ | ۲۴ |
۲۵ | علی سلامة حَبانا و وضَح[۳۹] *** کَاعرف بِنا فانّنا نِلنا المِنَح | ۹ |
۲۶ | و لم اَزَل اجهَدُ فی امرِ العُلا *** مُغریً به فی کلّ ما قد فُصّلا | ۷۷ |
۲۷ | و نشرِ فضل من علی اعلَی العُلا *** محمدٍ خیر نبیٍ اُرسِلا | ۱۲۲ |
۲۸ | و من بِنور ربّه[۴۰] ما لا یُری *** قائمةٌ فی کونها و ما یُری | – |
۲۹ | و آلِه الغُرّ الکِرام البَررة *** و صحبِه المنتجبینَ الخِیَرة | ۱۲۲ |
۳۰ | و ما نَسیناکُم و ذا مُطّرد *** فی نحو خیرُ القول انّی احمد | ۲۳ |
۳۱ | و لم نَزَل ندعوا لکم و مَن وَصَل *** اِن یَستطیلُ[۴۱] وصلٌ و ان لم یُستطل | ۱۴ |
۳۲ | نسألکم[۴۲] الدعاءَ تحتَ القبّة *** اَخبِر مُراعیاً وِفاقَ المُثبَت | ۸۹ |
۳۳ | کذا زیارةً لنا الاِماما *** فمطلقً اکمِل[۴۳] بها الکَلاما | ۵۰ |
۳۴ | علیکم السلامُ مخصوصٌ[۴۴] کما *** قد خُصّص الفِعلُ بان یَنجَرِ ما[۴۵] | ۵ |
۳۵ | و بلّغ[۴۶] الاخوانَ بالعمومِ *** مِن قِبَلیِ السّلامَ بالتّرحیمی | – |
۳۶ | و قدّم الاخصّ باتّصال[۴۷] *** و قدّمَن ما شئتَ فی انفصال | ۱۰ |
۳۷ | و عِش بحفظ الله و التوفیقِ ما *** کان اصحَّ عِلمَ مَن تَقدّما | ۲۰ |
تمت
[۱] و اَخبرا (خ ل) .
[۲] الاه و لا (خ ل).
[۳] ای: قبل.
[۴] و اختضع (خ ل).
[۵] ذاک (خ ل).
[۶] ما تقاد به الدابة من حبل و نحوه.
[۷] بحسن (خ ل).
[۸] یراعه (خ ل).
[۹] منوطاً (خ ل).
[۱۰] تتلو (خ ل).
[۱۱] تنطوی (خ ل).
[۱۲] یعطیک (خ ل).
[۱۳] تستحق (خ ل).
[۱۴] سیقت (خ ل).
[۱۵] شعور (خ ل).
[۱۶] ترکیب مزجٍ نحوُ معدی کربا (خ ل).
[۱۷] مصاحبی تضعیفٍ (خ ل).
[۱۸] و قدم (خ ل).
[۱۹] باب علم قط ما غلق (خ ل).
[۲۰] لم اجد سواه سواه برا منقذا (خ ل).
[۲۱] القصد (خ ل).
[۲۲] ای: مغطّماً.
[۲۳] مُستوجب (خ ل).
[۲۴] قوة ذکاء الرائحة.
[۲۵] اذفرا (خ ل).
[۲۶] موافقٍ (خ ل).
[۲۷] الانتماء (خ ل). و هذا هو الصحیح
[۲۸] ای: ارتفاع.
[۲۹] فی العُلی قد اقتدا (خ ل). و هذا هو الصحیح
[۳۰] فمَن (خ ل).
[۳۱] منوطاً (خ ل).
[۳۲] مبجّلة (خ ل).
[۳۳] و هو (خ ل).
[۳۴] قارَنها (خ ل).
[۳۵] و قد (خ ل).
[۳۶] اعینا (خ ل).
[۳۷] کذاک صبح الحال (خ ل).
[۳۸] قمن (خ ل).
[۳۹] منح (خ ل).
[۴۰] بنور وجهه (خ ل).
[۴۱] یُستطَل (خ ل).
[۴۲] نسألک (خ ل).
[۴۳] فمطلقاً کمّل (خ ل).
[۴۴] مخصوصاً (خ ل).
[۴۵] ینجزما (خ ل).
[۴۶] فبلّغ (خ ل).
[۴۷] فی اتصال (خ ل).
تنظیم و تایپ:
معتقد (وبلاگ عقاید)